Badnji dan i Božićni običaji

Dan uoči Božića, Badnji dan, naziv je dobio po tome što se tog dana seče badnjak. Sa ovim danom već počinje Božićno slavlje.

Simboli Badnje večeri i Božića

Slama u domovima je simbol jasli u Vitlejemskoj pećini u koje je položen novorođeni Bogomladenac.
Novčići u slami simbolišu zlato kojim je darivan Isus.

Orasi u slami i u uglovima sobe simbolišu da Bog vlada nad sve četiri strane sveta.

Kađenje doma je simbol smirne i tamjana kojima je takođe darivan Bogomladenac.

Badnjak (mlad cerić ili hrastić) predstavlja grane kojima je založena vatra po Isusovom rođenju. To je i simbol Isusa Hrista koji je u naponu svoje snage, silom svoga Božanstva, raskinuo lance ropstva grehu, preporodio čoveka i u njemu razbuktao plamen ljubavi prema dobru, vrlini – prema Bogu, najvećem dobru, omogućivši mu spasenje od greha, zla i večne smrti – smrti duhovne, kao što i mlad cerić, odnosno hrastić, silinom svojom razbuktava vatru na ognjištu, a jarkim plamenom svojim obasjava sve uglove domova naših.

Božićni običaji

Pogača se rukama lomi i simboliše samog Hristosa koji je za sebe kazao: “Ja sam hleb živi (hleb života) koji siđe sa neba; koji jede od ovoga hleba živeće vavijek; i hleb koji ću ja dati za život svijeta”.

Riba je simbol Sina božjeg. Na grčkom jeziku preko koga su naši preci primili hrišćanstvo, riba je “ihtis”, a to je skup inicijala Isusa Hrista. Zato je u prvim vremenima hrišćanstva bila znak raspoznavanja za hrišćane.

So je simbol sile božanske i blagodati božje, koja čuva delo božje, kao što so čuva hleb i ribu od plesni i truleži.

Med je proizvod najčistijeg stvorenja pod nebom – pčele, najslađa materija zemaljska, simboliše sladost večnog života pod okriljem Boga, koji nam je osigurao Spasitelj naš najpre svojim rođenjem u vitlejemskoj pećini.

Božićna pečenica – “Božićnjar” simboliše jagnje koje su pastiri poklonili božjem novorođenčetu. “Božićnjar” je u srpskim krajevima najčešće prase, jer u vreme Božića nema jaganjaca.

Vino predstavlja krv Spasiteljevu kojom je on na Golgoti dao otkup Bogu za grehe ljudske, čoveka pomirio sa Bogom i spasao ga večne osude i smrti duhovne.

Sveća trokraka, koja se pali na Badnje veče i na Božić, od čistog je voska. Ona svojom svetlošću simbolički predstavlja Božanstvo koje je bez početka i kraja. Sam Gospod Isus Hristos za sebe kaže: “Ja sam svetlost svetu… Dok imate svetlosti, verujte u svetlost da budete sinovi svetlosti”.

Položajnik, prvi gost na sam Božić, najčešće je dete, jer po reči Spasitelja: “Ko primi dete u ime moje, mene prima”. Zato se položajnik prima kao sam Gospod – koji svojim rođenjem u sve domove ljudske donosi mir i dobru volju.

Česnica je najvažniji Božićni kolač, mesi se u čast Isusa Hrista i simboliše njegovu povojnicu. Srebrni ili zlatni novčić simbol je zlata kojim je Božje novorođenče darivano. Česnica se lomi rukama, a član porodice koji nađe novčić u svom parčetu imaće svakojakog berićeta.