Katarakta ili siva mrena predstavlja zamućenje prirodnog sočiva u oku, što za posledicu ima slabljenje vida. Počevši od postepenog zamućenja, vremenom dolazi i do privremenog slepila usled potpunog zamućenja sočiva u poslednjoj fazi bolesti koju nikako ne bi trebalo dozvoliti da se razvije.
Dr Branka Ivošević, specijalista oftalmologije (Očni centar Perfect Vision – Kuća zdravlja iz Subotice) predstavila je detaljni vodič za operaciju katarakte.
Kako se katarakta otklanja?
Jednom kada se pojavi katarakta, više je nije moguće izlečiti kapima, naočarima, sa jačom dioptrijom niti posebnom ishranom. Katarakta se može ukloniti isključivo operacijom. Savremena metoda operacije ultrazvučnom tehnikom fakoemulzifikacije sočiva, omogućava bezbednu operaciju katarakte u njenom ranom stadijumu sa pojavom prvih smetnji vida, umesto mučnog čekanja da katarakta sazri i prolaska kroz stanje privremenog slepila, što je bila neminovnost starih hirurških pristupa.
Ultrazvučnim aparatom odstranjuje se sadržaj zamućenog sočiva u ovojnici, odnosno kapsuli prirodnog sočiva, i ugrađuje se savitljivo specijalno dizajnirano veštačko intraokularno sočivo koje ostaje trajno u oku, preuzimajući funkciju prirodnog sočiva.
Kada je pravo vreme za operaciju katarakte?
Preporuka je da se operacija izvrši onda kada umanjen vid koji katarakta izaziva, počne da ometa obavljanje svakodnevnih aktivnosti kao što su kretanje, čitanje, pisanje, korišćenje kompjutera, gledanje televit+zora. Važno je napomenuti da, što se katarakta operiše u ranijoj fazi, i operacija je bezbednija, kraće traje, sa minimalnim procentom komplikacija prolazi, a oporavak vida je daleko brži.
Koji su simptomi katarakte?
Neki od osnovnih simptoma koji ukazuju na postojanje katarakte su oslabljeni zamućeni vid, promena u percepciji boja, pojava duplih slika, loš noćni vid, otežana vožnja u uslovima intenzivnog dnevnog svetla, osetljivost na svetlo i beličasta zenica.
Kako se odvija preoperativna priprema?
Pre operacije katarakte neophodno je obaviti detaljan preoperativni pregled. Pregled traje oko sat vremena, nakon čega se može reći da li postoje neki udruženi faktori rizika za izvođenje operacije, kao i da li treba izvršiti neka dodatna ispitivanja. Nijedan pregled koji se vrši tokom preoperativne pripreme, nije štetan za oko. Jedina nelagodnost su proširene zenice za potrebe što detaljnijeg pregleda zbog kojih pacijent mutnije vidi nekoliko sati posle pregleda, dok se zenice ponovo ne skupe. Pregled podrazumeva određivanje vidne oštrine, pregled prednjeg i zadnjeg dela oka na mikroskopu, merenje očnog pritiska, biometriju oka koja predstavlja određivanje dioptrije intraokularnog sočiva ultrazvučnom biometrijom ili naprednijom i preciznijom metodom optičke biometrije, koju možemo primeniti kod većine pacijenata koji se na vreme jave za operaciju. Radi se i ultrazvučni pregled koji omogućava uvid u stanje unutrašnjih struktura oka kada se one ne vide zbog poodmaklog stanja katarakte. Tokom pregleda, pacijenta je neophodno informisati usmeno i pismeno o svim aspektima operacije, objasniti tok operacije, postoperativni oporavak, moguće operativne i postoperativne komplikacije. Pre operacije mora se proveriti i opšte zdravstveno stanje pacijenta – laboratorisjke analize i kardiološki pregled. Očni centar Perfect Vision se nalazi u sklopu poliklinike Kuća zdravlja, i u mogućnosti smo da izvršimo kompletnu pretragu i pripremu za svega nekoliko sati na jednom mestu.
Šta pacijenta očekuje na dan operacije katarakte?
Po dolasku, medicinsko osoblje sprovodi pacijenta u prostorije gde se vrši priprema za operaciju, gde pacijent ostaje oko jedan sat. Savetuje se da pacijent dođe u pratnji jedne osobe koja će biti uz njega po završetku operacije. Pacijentu se meri pritisak, očni prtitisak i dobija blagi sedativ. Šire se zanice kapima i daje se kapljična anestezija kojom se postiže bezbolnost i komfornost operacije. Hirurg još jednom vrši pregled na biomikroskopu i daje pacijentu sva potrebna uputstva u vezi operacije, nakon čega tehničar odvodi pacijenta u operacionu salu.
Operacija katarakte
Za izvođenje operacije katarakte koriste se savrmeni ultrazvučni aparati vrhunske preciznosti. Da bi ultrazvučna sonda došla do zamućenog sočiva, hirurg na rožnjači pravi rez veličine 1,8 do 2,75 mm, a zatim pravi kružni otvor na prednjoj kapsuli sočiva. Pomoću titanijumske igle hirurg usitnjava tvrdi deo sočiva, takozvani nukleus, na male fragmente koje potom ispira iz oka. Tokom operacije ubrizgavaju se zaštitne supstance koje štite strukture oka u toku eliminacije sočiva ultrazvukom. Meki deo sočiva uklanja se irigacijom i aspiracijom pomoću jedne ili dve sonde. Po uklanjanju zamućenog sadržaja sočiva instrumentom koji podseća na olovku, savitljivo intraokularno sočivo se veoma jednostavno i brzo implantira u oko. Na kraju operacije, u oko se ubrizgava antibiotik. Mali otvori načinjeni na oku za potrebe operacije, zatvaraju se postavljanjem šavova, a potom se spolja na oko kapaju kortikosteroidno-antibiotske kapi i postavlja se zaštitna školjka ili sterilni zavoj, koji se skidaju na kontrolnom pregledu sutradan. Od velikog je značaja da pacijent za vreme operacije bude miran, i da sarađuje sa hirurgom, prati njegova uputstva i gleda u svetlo operacionog mikroskopa. Pacijent je svega svestan, čuje hirurga i oseća šta se radi, ali ne oseća bol zahvaljujući kapljičnoj anesteziji.
Šta očekuje pacijenta nakon operacije katarakte?
Operacija traje deset do petnaest minuta. Po završetku operacije, pacijenta medicinsko osoblje odvodi u prostoriju u kojoj će dobiti usmena i pismena uputstva vezana za postoperativni oporavak. Objašnjava im se postoperativna terapija, način i režim korišćenja kapi kao i čega treba da se pridržavaju tokom postoperativnog oporavka. Nakon operacije katarakte, nije potrebna hospitalizacija, te nakon kraćeg zadržavanja pacijent odlazi kući. Po povratku kući treba da odmara, nije dozvoljeno diranje oka kao ni skidanje zaštitne školjke ni zavoja.
Postoperativni oporavak.
Prva kontrola nakon operacije je sutradan. Već tada je kod pacijenta primetno značajno poboljšanje vida, naročito kod onih koji su na operaciju došli na vreme kada katarakta još nije ušla u odmakle stadijume. Sledeće kontrole su nakon nedelju dana, mesec dana, šest meseci i godinu dana. Kako bi oporavak nakon operacije protekao što brže, uspešnije i komfornije, naophodno je da pacijent bude disciplinovan i pridržava se svih dobijenih uputstava. Obavezno je redovno korišćenje kapi i masti i svakodnevno umivanje bez šampona i sapuna kako bi se održavala higijena operisanog oka. Zabranjeno je diranje očiju prstima ili maramicom, kao i šminkanje u prve dve do tri nedelje. U ranom postoperativnom periodu poželjno je korišćenje zaštitnih sunčanih naočara, a i kasnije, po potrebi, u slučaju osetljivosti na svetlo. Povratak većem broju svakodnevnih životnih aktivnosti moguć je nekoliko dana nakon operacije. Teže fizičke i prljave poslove, kao i dugu i noćnu vožnju, poželjno je izbegavati dve do tri nedelje.
Sve informacije o katarakti, zakazivanje operacije, mogu se dobiti na sajtu katarakta.rs
.gif)
.gif)
