Ulica kralja Aleksandra I Karađorđevića 29
Investitor: Samuel Šamu Frajnd, trgovac
Vreme gradnje: tridesete godine 19. veka (pretpostavka)
Projektant: nepoznat
Stil: klasicizam
Stanje: loše
Vlasništvo: u procesu restitucije
Ulična fasada
Od izgradnje do nacionalizacije, zgrada je bila u vlasništvu jevrejske porodice Frajnd. Samuel i sinovi bili su trgovci manufakturnom robom, a radnju je osnovao Markuš Frajnd 1821. godine na ovom mestu.
Porodica Frajnd je bila jedna od prvih jevrejskih porodica koja se doselila u Veliki Bečkerek još u drugoj polovini 18. veka.
Interesantno je napomenuti da su trgovinske radnje u glavnoj ulici, takozvanoj čaršiji, početkom 19. veka bile gotovo sve u rukama trgovaca Srba. Međutim, kako je vreme prolazilo, bilo je sve više slučajeva da su, ne samo trgovačke radnje nego i same zgrade, prelazile u vlasništvo Jevreja! Na prelazu iz 19. u 20. vek, u glavnoj ulici su svoje zgrade posedovale sledeće jevrejske porodice: Mencer, Goldšmit, Frajnd, Ekštajn, Hercfeld, Vajs, Ajzenšteter, Grinbaum, Helmbold i Levi.
Karakterističan element na fasadi predstavljaju polukružne profilisane lunete iznad prozora na spratu. Ovaj dekorativni element pojavljuje se u gradskoj arhitekturi u Vojvodini u trećoj deceniji 19. veka i većina istoričara arhitekture ga označava kao pozni klasicizam, odnosno bidermajer.
Zgrada je očuvana u originalnom izgledu. Prizеmlје је оbnоvlјеnо prеmа uslоvimа Pоkrајinskоg zаvоdа zа zаštitu spоmеnikа kulturе srеdinоm оsаmdеsеtih gоdinа 20. veka, tе nеmа pоsеbnih uslоvа zа budućе rаdоvе. Čuvaće se u sadašnjem izgledu. Međutim, krov se nalazi u lošem stanju i neophodno ga je obnoviti prema Uslovima i Merama tehničke zaštite Zavoda!
Bojan Kojičić, istoričar umetnosti
Izvor: Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin
.gif)
.gif)
