Godine 1947, pod nazivom „Arhivski rukovodilac zrenjaninskog područja“, osnovan je sadašnji Istorijski arhiv.
Prve prostorije imao je u zgradi bivšeg muzeja, srušenoj 1969. godine, da bi početkom 1952. bio smešten u levo krilo Gradske kuće, gde se nalazi i danas. Sadrži bibilioteku sa oko 12 hiljada knjiga, dva i po dužna kilometra arhivske građe, neprocenjive zbirke povelja, statuta, zaostavština, karata, planova, klišea, pečata. Arhiv predstavlja dragoceno svedočanstvo o prošlosti grada i okoline, sačuvano u pisanoj formi, tokom burnih istorijskih razdoblja.
Najstarija knjiga koju poseduje biblioteka Arhiva, štampana je u Lajpcigu 1576. godine. To je jedan medicinski priručnik na latinskom jeziku, čiji je autor, danski kralj Henrih Rancovius, živeo u prvom veku po pronalasku štampe. Knjiga je bila namenjena privatnoj upotrebi-kraljevim sinovima, a u njoj su opisane pojedine bolesti i recepti za njihovo lečenje, prema učenjima pionira medicine. Knjiga je, inače, slučajno otkrivena u skladištu zrenjaninskog preduzeća „Otpad“ krajem pedesetih godina, srećom, u očuvanom stanju.
Briga o prošlosti, u stvari, briga je o budućnosti. Istorijski arhiv u Zrenjaninu deli ovu brigu sa svima koji kroz njega svakodnevno, raznim potrebama, prolaze. On je neophodan za tačno razumevanje življenja u ovom gradu. Gradu koji traje.
Preuzeto iz knjige „Varoške vinjete“ autora Miodraga Grubačkog
.gif)
.gif)
