Srpska pravoslavna crkva Uspenja presvete Bogorodice je kulturno dobro od velikog značaja za Republiku Srbiju i jedan je od najvernijih spomenika kulture u graditeljskom fondu Zrenjanina.
Podignuta je 1746. godine u stilu baroka, u vreme vladavine austrijske carice Marije Terezije i predstavlja jednu od najstarijih sakralnih građevina u Banatu izgrađenu od tvrdog materijala.
Nakon konzervatorsko-restauratorskih radova na obnovi hrama, koji su izvedeni u periodu od 1995. do 2004. godine, utvrđeno je da je crkva u značajnoj meri izmenjena u odnosu na prvobitni izgled. Kako su rasle ekonomske i političke moći građanskog staleža Srba u Velikom Bečkereku, tako je crkva dobijala na monumentalnosti.
Gornje zone ikonostasa slikao je Dimitrije Popović, ali ga je smrt prekinula, te ih je dovršio mlađi slikar – Georgije Popović, 1814. godine. Slikar Aleksandar Sekulić, koji je svojim životom i radom bio je vezan za Veliki Bečkerek, izveo je zidno slikarstvo 1924. godine.
.jpg)
Konzervatorsko-restauratorski radovi na zidnim slikama i zidnoj dekoraciji započeti su novembra 2015, a završeni novembra 2016. godine. Izvođeni su u fazama u zavisnosti od pomeranja skele. Radove na obnovi zidnog slikarstva izvodili su Goran Bolić, dipl. restaurator-konzervator i mr Aleksandra Jeftić, restaurator-konzervator, a radove na slikanoj zidnoj dekoraciji Vladimir Kojić, dekorater. Mere tehničke zaštite sa analizom stanja i predlogom konzervatorsko-restauratorskih radova na zidnoj dekoraciji i ikonostasu izradio je slikar – konzervator Vladimir Petrović.
Bojeni sloj zidne dekoracije je u potpunosti pulverizovao, a podloga podljuspana i u velikoj meri je bila otpala. Skinuti su kalkovi svih elemenata dekoracije i na osnovu orginala je utvrđena ton karta. Uklonjeni su nestabilni slojevi slikane zidne dekoracije, zidne površine su pregletovane, iznivelisane i otprašene. Uz pomoć šablona, izrađenih na osnovu kalkova, dekoracija je vraćena na zidove. Korišćene su silikatne paropropusne boje.
Zidne slike
Radovi su obuhvatali konzervaciju i restauraciju zidnih slika:
– Svevideće oko, kružna kompozicija, izrađena uljem na zidu. Nalazi se na svodu soleje.
– Sveta Trojica, kompozicija je izrađena uljem na zidu. Nalazi se na svodu istočnog traveja.
– Sveti Arhanđel Mihailo, kružna kompozicija, izrađena uljem na zidu. Nalazi se na svodu centralnog traveja.
– Sveti Nikola, kružna kompozicija. Izrađena uljem na zidu. Nalazi se na svodu hora.
Bojeni sloj na zidnim slikama u potpunosti je bio prekriven debelim slojem nečistoća od prašine i čađi. Površina bojenog sloja je bila podljuspana i na više mesta su ljuspe otpale. Da bi se uklonili slojevi nečistoća, bojeni sloj je prvo fiksiran. Uklanjanje slojeva nečistoća vršeno je kalijevim sapunom koji je potom dobro uklonjen i neutralisan vajt spiritom. Oštećenja su plombirana, a retuš je izrađen ispošćenim uljanim bojama.
Izvor: Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin
Autor: Vesna Majstorović, istoričar umetnosti – konzervator
.gif)
.gif)
