Sticajem okolnosti ili, što je verovatnije, kao posledica materijalnog stanja kulture u nas, na obe scene pozorišta „ Toša Jovanović“ sezona je završena izvođenjem predstava koje su rađene sa manjim brojem glumaca, krajnje redukovane scenografije i kostimografije, dakle u znaku minimalizma scenskih elemenata.
Srećom, taj minimalistički stil je ovoga puta bio praćen uspelim eksperimenatlnim rediteljskim zahvatima i dobrim glumačkim radovima, što je rezultiralo malim, nepretencioznim ali kvalitetnim teatarskim ostvarenjima.
Jedna od dve izvedene predstave bila je i kompilacija Jovana SterijePopovića „Imanje i nemanje“, autorke Anđelke Nikolić.
STERIJA BEZ VREMENA I SCENOGRAFIJE
Naš veliki satiričar Jovan Sterija Popović je znatan deo svog opusa posvetio kritici i ismevanju društvenih i socijalnih mana, manija i patologije, kao što su šovinizam, lažno rodoljublje, skorojevićstvo, lažna učenost. Međutim, dobar deo svog komediografskog rada ispunio je i opisivanjem, ismevanjem i ispravljanjem elementarnih ljudskih negativnih osobina, kao što su laž, prevrtljivost, osionost, pohlepa, glupost…
Rediteljka Anđelka Nikolić je za svoju verziju sporednog Sterijinog dramskog iskaza, koji je najčešće uklopljen u njegove složenije komediografsko-satirične „epistole“ savremenicima, uzela tri uzgredna ostvarenja, koja su joj dobro poslužila za mali eksperiment iz pozorišne „anatomije“. Za predložak svog sasvim koncentrisanog i preciznog eksperimenta uzela je tri dramske minijature. Kako je Vinko Lozić postradao od zle žene, Volšebni magarac i Prevara za prevaru, decentno ih „očistila“ od geografije, ambijentalnih šumova, kolorita epohe, i tada joj se ukazao jedan zaboravljeni duhoviti i mudri moralista Jovan Sterija Popović. Onaj koji podseća na svoje antičke uzore, recimo Plauta ili Terencije, dalek od klasicističkog kostima koji je ne retko navlačio.
Posle ovako vešto i spretno obavljenih “arheoloških” radova, rediteljka povlači jedan, dosta rizičan potez, koji joj, međutim, otvara vrata ka uspešnoj teatarskoj formi namerno svedene i minimalističke predstave. A to postiže izostavljanjem scenografije jer sve što se pojavljuje na Maloj sceni ovog teatra, pored dvojice glumaca, jeste praktično igrajuća rekvizira i odeća. Na taj nači je, uz sinkopirane, podrazumevajuće ili latentne sterijanske asocijacije i aluzije, alterima ovog izvođenja ostavila mesto, u prostoru i apstraktnom vremenu, za igru iskušavanja govora, tela, fizičkih relacija. I sve to u zatvorenom krugu moralističkih, dobro poznatih, arhetipskih mudrosti.
Tako pruženu šansu, glumci zrenjaninsnki, Jovan Torački i Dragan Đorđević, su sa vidnim entuzijazmom prihvatili. I napravili mali scenski dragulj u stilu siromašnog, pučkog pozorišta. Pritom imajući od sredstava samo na raspolaganju sebe i svoja tela, Sterijin predložak, i rediteljkinu veru u moć glume. Podelom i raspodelom inicijalnog teksta, verovatno i količinom i kakvoćom ličnog talenta, igru je vodio Jovan Torački. On je ovom komadu, pored već osvedočene sposobnosti da u verbalnom delu uloge koje tumači, iznalazi nijanse, boje i neočekivane amplitude, pokazao sopstvene neslućene mogućnosti onog što se naziva „fizički teatar“. U preplitaju seta vebalnih reinterpretacija, inače dosta ravnog teksta i nadasve poznatih motiva, i začudne antropomorfne pokretljivosti, odnosno nečeg što bi bilo svojerstan “bodymaking”, ovaj glumac uspeva da ovom scenskom torzu, koji je zamislila Anđelka Nikolić, obezbedi dimenziju koja je začudna i izazovna.
Dragan Đorđević je dobar partner Toračkom u ovom izvođenju. I to na dva načina, oba svrsihodna i saradnička. Prvo, svoje delove, karaktere i tipove, igra posvećeno i tačno, sasvim u duhu onog što režija podrazumeva u ovakvom Steriji. S druge strane, partnerski otvoren, omogućava Toračkom da poentira sva ona mesta u komadu koja se nude za takvu realizaciju. Ovakva lepa i nesebična saradnja, gde jedan glumac svojom pametnom i preciznom igrom, olakšava drugom da briljira, nije česta.
Dragan Đorđević, u ovoj predstavi, i ne samo time, pokazuje svoju umetničku zrelost. Izvođenje dela “ Imanje i nemanje” primer je da eksperiment i minimalizam inscenacije, kada se valjano i nadahnuto izvedu, imaju svoje mesto na pozornici. Pod uslovom da naiđu na raspoložene i razigrane glumce. Što se u zrenjaninskoj predstavi desilo!
Piše književnik i publicista Zoran Slavić
.gif)
.gif)
