10 zanimljivosti o nemačkom kulturnom nasleđu Zrenjanina

1. Prvi Nemci u našem gradu pominju se još sredinom 16. veka, kao deo posade bečkerečke tvrđave, koja je branila Bečkerek od Turaka. Zajedno sa njima se pominju i prvi Španci u našem gradu.

Više informacija saznajte OVDE

2 . Prvu fabriku u našem gradu – pivaru – osnovao je Nemac, Sebastijan Krajcajzen, 1745. godine.

Razglednica Zrenjanina sa motivom Pivare

3. Najstarije novine na području današnje Vojvodine štampane su u Velikom Bečkereku od 1851. godine u štampariji Franca Paula Plajca. Izlazile su na nemačkom jeziku i zvale su se Velikobečkerečki nedeljni list (Gross-Becskereker Wochenblatt).

Više informacija saznajte OVDE

4. Između dva svetska rata, u Velikom Bečkereku i Petrovgradu postojao je nemački fudbalski klub S. K. „Švebiše“. U dva navrata „Švebiše“ je osvojio gradsko prvenstvo – u sezoni 1927/28. i 1936/1937. godine.

Više informacija saznajte OVDE

5. Narodni heroj i istaknuti učesnik NOB-a po kom je nazvan posleratni industrijsko-privredni kombinat „Servo Mihalj“ u Zrenjaninu poreklom je bio Nemac (Mihael Servo).

Više informacija saznajte OVDE

6. Na precizno izrađenoj karti Bečkereka iz 1793. godine (danas u Narodnom muzeju Zrenjanin) jasno je vidljivo upisano ime gradske četvrti koja se zvala „Nemačka varoš“. Glavna ulica ovog gradskog naselja zvala se „Nemačka ulica“ (danas Ulica Žarka Zrenjanina).

7. Neke od najuglednijih nemačkih porodica Velikog Bečkereka/Petrovgrada bile su: Anau, Banveg, Bon, Vajteršan, Grob, Krumenaker, Keks, Štagelšmit…

8. Veliki Bečkerek je bio prvi grad u međuratnoj Jugoslaviji u kom je započeto političko i kulturno organizovanje Nemaca. Ovde je 1926. godine održan i prvi veliki bal švapske narodne nošnje, koji će se tradicionalno održavati sve do 1930, da bi se zatim prebacio u Novi Sad.

Učesnici bala švapske narodne nošnje u Velikom Bečkereku 1929. godine

9. Nemački kolonisti su u Bečkereku početkom dvadesetih godina XVIII veka podigli najpre prvu kapelu, posvećenu sv. Vendelinu, a 1763. godine i prvu katoličku crkvu, posvećenu sv. Janu Nepomuku.

Stara katolička crkva u Velikom Bečkereku, koju su 1763. podigli nemački kolonisti. Snimak iz 1860. godine. (Istorijski arhiv Zrenjanin)

10. U zgradi Zavoda za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin ranije su se nalazile prostorije Velikobečkerečke štedionice (nem. Gross-Becskereker Sparcassa). Tu je nedavno restauriran prozor sa reklamom ovog novčanog zavoda ispisanom na nemačkom jeziku.

Fotografija prozora pre restauracije (A. Radlovački)