Prisajedinjenje Vojvodine ili kako je Mihajlo Pupin zaslužan za današnje granice

Ovog 1. decembra obeležava se vek zajedničke države Srba iz Vojvodine i matice – Srbije. Najznačajniju ulogu u rešavanju političke sudbine, pre svega srpskog naroda, na vojvođanskom i banatskom tlu imali su Srbi iz Velikog Bečkereka.

Prvi decembar je datum osnivanja zajedničke zemlje svih južnih Slovena. Značajan datum za istoriju svih ovih naroda. Rekli bismo posebno važan za Srbe iz Vojvodine, koji su posle viševekovnog nepravednog položaja u Austrougarskoj konačno dočekali prisajedinjenje matici.

-Prisajedinjenjem i stvaranjem Kraljevine SHS, konačno je ispunjena vekovna težnja Srba sa ovih prostora da se ujedine u zajedničku državu sa svojim sunarodnicima iz Kraljevine Srbije i ostalih krajeva koji su bli pod austrougarskom vlašću, kaže za I love Zrenjanin Vladislava Ignjatov, istoričarka.

Da li je tačno da je sve oko zvaničnog prisajedinjenja, bar kad su prečanski Srbi u pitanju, započelo u našem gradu osnivanjem Srpskog narodnog odbora?

-Najznačajniju ulogu u rešavanju političke sudbine, pre svega srpskog naroda, na vojvođanskom i banatskom tlu imali su Srbi iz Velikog Bečkereka, koji su pre ulaska Kraljevine Srbije preuzeli vlast u svom gradu. Uspeh je postignut zahvaljujući delovanju njihovog Srpskog narodnog odbora (SNO), osnovanog 31. oktobra 1918. godine i njegove oružane sile, Srpske narodne garde (SNG). SNO je bio prvi takav organ srpskog naroda na teritoriji današnje Vojvodine,  naglasila je naša sagovornica.

Za današnje granice Vojvodine u mnogome je zaslužan i velikan srpske nauke i kulture, a naš, Banaćanin Mihajlo Pupin.

Kao uticajan i cenjen čovek  u svetu učinio je da čitava Torontalska županija (čiji je centar bio Veliki Bečkerek) pripadne novoosnovanoj Kraljevini SHS. Ipak granice su donekle promenjene već par godina kasnije, pa severni deo ove županije u kome je bio Segedin, dodeljen je Mađarskoj. Koje su zasluge našeg Pupina za to što je i Banat prisajedinjen matici?

-Tačno je da nije bila sporna samo teritorija na rumunskoj, već i na mađarskoj granici. Mihajlo Pupin je višestruko pomagao borbu srpskog naroda i tokom Velikog rata. On je bio jedan od glavnih agitator i organizatora okupljanja dobrovoljaca u SAD (mnogima je davao novac za put) i ekonomske, medicinske i druge pomoći Srbiji. Da, svakako zančajna je njegova uloga na Mirovnoj konferenciji u Parizu 1919. godine. Intervencijom kod Amerikanaca i samog američkog predsednika Vudroa Vilsona, znatno je pomogao delegaciji Kraljevine SHS u nekim ključnim pitanjima oko kojih se pregovaralo (granice u Banatu i Dalmaciji, dodela Bleda Sloveniji), zaključila je Vladislava Ignjatov, istoričarka i kustos u Narodnom muzeju Zrenjanin.