Državna narodna osnovna škola „Viteški kralj Aleksandar I Ujedinitelj“ je naziv za osnovnu školu koja je postojala u međuratnom periodu u Velikom Bečkereku / Petrovgradu. Osnovana je 1921. godine, a radila je najverovatnije do aprila 1941. godine (tačan datum prestanka njenog rada nije utvrđen), navodi se na portalu zrikipedija.com. Nakon posleratne reorganizacije prosvetnih prilika u gradu, u zgradu njene Uprave useljena je osnovna škola „Đura Jakšić“.
Državna narodna osnovna škola „Viteški kralj Aleksandar I Ujedinitelj“. Istorijski arhiv Zrenjanin, F.45 Zbirka fotografija 1890-2003, 1721.
Osnivanje
Državna narodna osnovna škola „Viteški kralj Aleksandar I Ujedinitelj“ osnovana je 1921. godine pod nazivom „Državna osnovna škola br. 1″. Prethodno je Ministarstvo prosvete Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca donelo naredbu o zatvaranju privatnih škola u mestima gde postoje državne škole i tada je došlo do reorganizacije osnovnih škola u gradu. Škola je ovo ime nosila do 1935/6. godine, kada je promenila ime u „Državna narodna škola Viteški kralj Aleksandar I Ujedinitelj“.
Stara škola na Gradnulici, na tzv. „Grunčićevom placu“, počela sa radom 1808. godine. Srušena je 1936. za potrebe zidanja Upravne zgrade Državne osnovne škole „Viteški kralj Aleksandar I Ujedinitelj“. Istorijski arhiv Zrenjanin, F.45 Zbirka fotografija 1890-2003, 1717 (12 x 9 cm).
Organizacija
Stara osnovna škola na tzv. „Grunčićevom placu“ koja je radila od 1808, a srušena je 1936. godine Škola je imala dvadeset odeljenja koja su bila smeštena u pet školskih zgrada po gradu. Te zgrade su se nalazile na sledećim adresama:
- Ulica Cara Dušana 82
- Ulica Cara Dušana 111
- Ulica Kraljevića Tomislava 6
- Ulica Kraljevića Tomislava 11/a
- Ulica Kraljevića Tomislava 11/b
Podizanje školske zgrade u Ulici Cara Dušana
Jedan od najznačajnijih momenata u inače kratkoj istoriji škole bilo je podizanje školske zgrade u Gradnulici, u Ulici Cara Dušana br. 82. Na tom mestu (tzv. „Grunčićev plac“) ranije se takođe nalazila škola, osnovana još 1808. godine. Škola je podignuta zalaganjem Odbora za podizanje spomenika Viteškom Kralju Aleksandru I Ujedinitelju, koji je 1936. godine odlučio da sredstva dobijena iz gradskog budžeta za podizanje spomenika upotrebi za podizanje škole koja bi nosila ime kralja Aleksandra. U početku je ovakva odluka naišla na otpor Kraljevske banske uprave u Novom Sadu, ali je kasnije Državni savet dao za pravo Odboru.
Predračun građevinskih radova iznosio je 900.000 dinara. Kamen-temeljac nove škole osveštao je sveštenik Paja Milićev u novembru 1936. godine, a predsednik petrovgradske opštine Vladimir Živković stavio je u temelje osnivačku povelju. Nova spratna zgrada bila je završena u proleće 1937. godine. Imala je osam modernih i higijenskih učionica, pored ostalih potrebnih odeljenja.
Prva stranica upisnika (dnevnika) II/a (mađarskog odeljenja) Državne osnovne škole „Viteški kralj Aleksandar I Ujedinitelj“ iz 1921. godine. Istorijski arhiv Zrenjanin, F.102 Državna osnovna škola „Viteški kralj Aleksandar I Ujedinitelj“, knj. 1.
Zanimljivosti
Zgradu Državne osnovne škole „Viteški kralj Aleksandar I Ujedinitelj“ (danas Osnovna škola „Đura Jakšić“) u ulici Cara Dušana 82 projektovao je poznati novosadski arhitekta Đorđe Tabaković.
U školi „Viteški Kralj Aleksandar I Ujedinitelj“ radila je kao zabavilja (vaspitačica) Emilija Kolarov, majka Koče Kolarova.
Na ulazu u Osnovnu školu „Đura Jakšić“ 1998. godine postavljena je spomen-ploča povodom „60-godišnjice rada škole“. Međutim, obe osnovne škole (i „Đura Jakšić“ i nekadašnja „Viteški kralj Aleksandar I Ujedinitelj“) osnovane su 1921. godine kao Državne osnovne škole broj 1 odnosno 2. Godišnjica se jedino može dovesti u vezu sa otvaranjem nove školske zgrade u Cara Dušana 82 1938. godine, tako da je sadržaj teksta na spomen-ploči netačan.
Izvor: zrikipedia.com
