Dečiji kompleks u Bočaru biće u funkciji od jeseni

Kompleks dvorca Hertelendi u Bočaru biće u funkciji od jeseni. Trenutno se na toj lokaciji vrše rekonstrukcija i dogradnja postojećih i izgradnja novih objekata sa ciljem da se privede kraju adaptacija dečijeg kompleksa u kome će boraviti deca predškolskog i ranog osnovno školskog uzrasta.

Obilazeći radove, predsednik Pokrajinske vlade Igor Mirović je rekao da „deca iz cele zemlje treba da imaju svoj kutak u prirodi, mesto na kome se mogu upoznati sa ovim delom Vojvodine“. Pokrajina je za adaptaciju kompleksa dvorca Hertelendi izdvojila 360 miliona dinara.

Sudeći po najavama nadležnih iz pokrajine, na tom mestu bi od nove školske godine trebalo da budu organizovani različiti programi edukacije, odmora i rekreacije, socijalizacije i boravka u prirodi.

Opština Novi Bečej finansiraće izgradnju parkinga i rekonstrukciju saobraćajnica u okviru kompleksa dvorca Hertelendi.

ISTORIJAT DVORACA HERTELENDI U BOČARU

Vlastelinsko imanje (torontalska grana familije) Hertelendi formirano je 1803. godine kada je podžupan Torontalske županije Jozef Hertelendi Stariji, otkupio selo Bočar i njemu pripadajućih 500 jutara zemlje. Vrlo brzo posle toga, izgradio je sebi dvorac, naselio nemačko stanovništvo i planski organizovao naselje. Nakon smrti, imanje je podeljeno između njegova tri sina – Ignjaca (koji je takođe bio podžupan a potom veliki župan), Karolja i Mikše (Maximiliana), koji su na svojim posedima izgradili dvorce, a 1842. godine podigli rimokatoličku crkvu. Krajem 19. veka, odnosno nakon smrti Karoljevog sina – velikog župana Jozefa Hertelendija Mlađeg (1833-1891), nestaje i poslednji Hertelendi u Bočaru. Imanje su preuzeli pivari baron Ivan Bajić, koji se uselio u prvi dvorac i Alojz Bajer koji je, početkom 20. veka, drugi dvorac preoblikovao u stilu secesije. Treći dvorac, koji se vidi na mapi sela iz 1906., (postavljen naspram prvog dvorca), srušen je najverovatnije još pre Prvog svetskog rata.

DVORAC HERTELENDI – BAJIĆ

Dvorac Hertelendi-Bajić je utvrđen za spomenik kulture 2019. godine.

Dvorac pоsеduје аrhitеktоnskо-stilskе i kulturnо-istоriјskе vrеdnоsti i prеdstаvlја u izvornom obliku оčuvаn i sklаdаn primеrаk rеzidеnciјаlnih grаđеvinа, klаsicističkоg stilskоg prаvcа, izgrаđеnih u Vојvоdini pоčеtkоm 19. vеkа. U njemu su boravili znаčајni lјudi kојi su оbеlеžili rеgiоnаlnu аli i nаciоnаlnu istоriјu.

Dvorac је pоdigао vеliki župаn Тоrоntаlskе župаniје Јоžеf Hеrtеlеndi pоčеtkоm 19. vеkа u stilu klаsicizmа. U narednim decenijama, najverovatnije sedamdesetih godina 19. veka, u vreme velikog župana Jozefa Mlađeg, građevina je izmenjena dodavanjem bočnih kalota i dvorišnog portika. Od kraja 19. veka prelazi u vlasništvo barona Ivana Bajića (1863-1911), sinovca Miloša Bajića, koji je nа imаnju živeo dо krаја živоtа.

Imаnjе sа dvоrcеm је bilо оgrаđеnо punim zidоm оd kоgа је prеоstаlа јеdinо dеkоrаtivnа kаpiја оd kоvаnоg gvоžđа sа stupcimа, nа čiјim su vrhоvimа skulpturе dvа lаvа – čuvаrа. Još jedna takva kapija se nalazila sa leve strane dvorca. U ograđenom imanju od oko 7 hektara, nalazilo se dva dvorca koji su bili okruženi parkom uređenim u engleskom stilu i ekonomskim objektima. Ispred dvorca, sa ulične strane, postojao je seoski trg (danas park), u koga se pravolinijski ulivao glavi put, te je tako dvorac bio uočljiv još na samom ulazu u selo.

Enterijer je bio bogato opremljen, ali je malo sačuvano od originalnog izgleda, sem stolarije koja je očuvana u celosti (krila vrata i prozora sa bravarijom, pervazi stilizovani u klasicističkom maniru, prozorski parapeti i kapci).

DVORAC HERTELENDI-BAJER

Dvorac Hertelendi-Bajer je, najverovatnije, podignut nakon smrti Jozefa Starijeg, kada su tri njegova sina između sebe podelila imanje. Jedan od sinova je sebi podigao zgradu na ovom mestu. O prvobitnom izgledu građevine se ne može ništa reći, jer ne postoje podaci o tome, izuzev geodetskih premera sela na kojima se vidi da je građevina imala osnovu u obliku ćiriličnog slova П, kao što ima i današnja zgrada. Dvorac sa imanjem je krajem 19. veka otkupio pivar Alajoš Bajer i u prvoj deceniji 20. veka preoblikovao ga u stilu secesije.

U dvorcu je bila smeštena psihijatrijska bolnica do 2005. godine, a od kad je ukinuta ova ustanova, zgrada je napuštena i bila prepuštena propadanju. Godine 2011. započinju radovi na rekonstrukciji i revitalizaciji dvorca za smeštaj ustanove za decu sa posebnim potrebama. Međutim, radovi se obustavljaju zbog pronevere sredstava za obnovu. Nakon toga Pokrajinska vlada pokrenula je ponovni postupak obnove dvorca izdvojivši u te svrhe 360 miliona dinara.