Obnova fasade zgrade Nacionalne službe za zapošljavanje – filijale u Zrenjaninu (Jevrejska osnovna škola)

Investitor: Nacionalna služba za zapošljavanje
Izvođač radova: Premijus doo, Beograd
Podizvođači: Formelini-G (Đorđe Uzelac, restaurator) i Promont (Zoltan Baba, stolar)
Konzervatorski nadzor: Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin (Dragana Šijak, arhitekta, Bojan Kojičić, istoričar umeznosti)

Početkom juna 2022. godine završeni su radovi na obnovi fasade zgrade nekadašnje Jevrejske škole, danas Nacionalne službe za zapošljavanje. Nakon restauratorskih radova koji su izvedeni prema uslovima Zavoda za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin, vraćen je izgled zgrade kakav je imala između dva svetska rata, odnosno iz perioda njene adaptacije 1925. godine. Prilikom uklanjanja poslednjeg sloja maltera otkriven je sloj ,,terranova“ maltera (sastav: cement, kreč, šljaka, savski pesak, a ponekad i svinjska dlaka) i teraca (sastav: mleveni kamen – kameno brašno, pesak, cement i oksidna boja) kojim je obložena sokla, podeoni venac, prozorski banci i uložine (udubljenja) oko prozorskih otvora i kapije. Ovi materijali su često upotrebljavani u građevinarstvu između dva svetska rata.

Ulična fasada je ovaj put omalterisana krečnim paropropusnim malterom, a na površinama koje su pokrivene teracom, nanesen je novi sloj teraca istog sastava. Izrađena je nova drvena ulična stolarija prema uzoru na originalnu, a umesto metalne kapije, vraćena je drvena ajnfort kapija.

Radovi su izvedeni kvalitetno i rezultat su dobre saradnje izvođača, podizvođača i Zavoda.

Istorijat zgrade

Monumentalna jednospratna zgrada podignuta je za potrebe jevrejske Više osnovne škole 1867. godine u nekadašnjem Jevrejskom kvartu (danas Sarajlijina i Jevrejska ulica), a preko puta Sinagoge i rabinove kuće. Početkom prošlog veka (1902) Јеvrејskа vеrоispоvеdnа оpštinа je zgradu prеdаlа grаdu i tada ona pоstаje držаvnа škоlа u sаstаvu Gimnаziје kао pоsеbnо оdеlјеnjе. Оd 1961. gоdinе pa do danas, prаvо uprаvlјаnjа nаd zgrаdоm imа Nаciоnаlnа službа zа zаpоšlјаvаnjе – filiјаlа Zrеnjаnin.

Pоdignutа је u stilu rоmаntizma sa bogato ukrаšеnom fasadom оrnаmеntimа kаrаktеrističnim zа оvај stil, ali je pre nekoliko decednija sa fasade uklonjena sva malterske plastike. Prozori su bili ukrašeni frоntоnima izvedenim u plitkој mаltеrskој plаstici, а nа pаrаpеtimа su bilа prаvоugаоnа pоlја sа ukrаsimа. Prоzоri sа zаkоšеnim ulоžinаmа, šprоsnаmа i krilimа kоја sе оtvаrајu prеmа ulici, prеdstаvlјајu јеdini sаčuvаni оriginаlni еlеmеnаt. Zgrada je adaptirana u više navrata: 1904, 1925 i šezdesetih godina 20 veka.

Prilikom adaptacije potkrovlja 2004. godine izvedene su krovne badže (prozori) koje se svojom formom nisu uklopile u arhitekturu zgrade i za koje nije dobijena saglasnost Zavoda.

Izvor: Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin