Spomenici Prvog svetskog rata u Zrenjaninu

U jesen svake godine, Zrenjanin obeležava dva važna datuma u svojoj istoriji – 31. oktobar i 17. novembar.

Prvi se pamti po osnivanju prvog Srpskog narodnog veća na području današnje Vojvodine, privremenog organa vlasti koji je odigrao ključnu ulogu u gradu u poslednjim danima rata. Drugi je ostao upamćen kao dan kada je srpska vojska ušla u Veliki Bečkerek predvođena brigadirom Dragutinom Ristićem, a od kog je, prema rečima jednog istoričara, „za naš grad nastupilo novo doba“. Ove godine oba ova jubileja imaju poseban značaj, budući da se obeležava vek od završetka „Velikog rata“.

U Zrenjaninu danas postoji više spomenika koji čuvaju sećanje na Prvi svetski rat i pomenute događaje. Reč je o spomen-obeležjima čije su fotografije objavljene u okviru knjige Početak Prvog svetskog rata u svetlu velikobečkerečke štampe, u izdanju Istorijskog arhiva Zrenjanin. To su sledeći spomenici:

1. Spomen-ploča na fasadi Uspenske crkve u Svetosavskoj ulici, sa imenima palih srpskih dobrovoljaca u Prvom svetskom ratu. Spomen-obeležje je podigao Mesni odbor ratnih dobrovoljaca juna 1936. godine.

Foto: P. Taboroši

2. Spomen-ploča na zgradi Srpske pravoslavne crkvene opštine, u porti Uspenske crkve u Svetosavskoj ulici, koja svedoči o mestu gde je 1918. godine osnovan Srpski narodni odbor. Spomen-obeležje podignuto je 1993. godine.

Foto: P. Taboroši

3. Spomen-ploča na rodnoj kući dr Slavka Županskog, osnivača Srpskog narodnog veća u Velikom Bečkereku.

Foto: F. Krčmar

Opširnije o dr Slavku Županskom pročitajte OVDE

4. Spomen-ploča sa imenima velikobečkerečkih Jevreja poginulih u Prvom svetskom ratu na Jevrejskom spomen-groblju.

Foto: A. Radlovački

5. Spomen-ploča u znak sećanja na ulazak srpske vojske u Veliki Bečkerek na čelu sa brigadirom Dragutinom Ristićem.

Foto: A. Radlovački

Opširnije o brigadiru Dragutinu Ristiću možete pročitati OVDE

6. Spomen-ploča u holu Gradske kuće sa natpisom: „U ime srpske vojske je sa ovoga mesta 17. novembra 1918 godine brigadir Dragutin Ristić pukovnik, objavio oduševljenom narodu oslobođenje grada Velikog Bečkereka“. Spomen-ploča izrađena je u poznatoj lokalnoj kamenorezačkoj radnji Tuner (o čemu svedoči oznaka u njenom donjem desnom uglu). U međuvremenu je ovo spomen-obeležje prebačeno u hol Gradske kuće, tako da njegov sadržaj ne odgovara mestu na kom se danas nalazi.

Istorijski arhiv Zrenjanin, F 45. Zbirka fotografija 1890-2003.

7. Spomenik-kralju Petru na Trgu slobode. Reljef na severnoj strani spomenika prikazuje povlačenje srpske vojske preko Albanije u Prvom svetskom ratu.