Orlovat: Obnovljen spomenik posvećen žrtvama Prvog svetskog rata

Povodom obeležavanja stogodišnjice od početka Prvog svetskog rata, Ministarstvo kulture i javnog informisanja Republike Srbije će u periodu 2014-2019. godine finansirati obnovu memorijala iz tog perioda, a u ovaj značajan jubilej uključio se i zrenjaninski Zavod za zaštitu spomenika kulture, tražeći sredstva za obnovu i uređenje najugroženijih spomenika sa teritorije svoje nadležnosti.

Na listi prioriteta koju je utvrdio Zavod, prvi spomenik za čiju su obnovu obezbeđena finansijska sredstva u 2014. godini je spomenik u Orlovatu.

Spomenik je posvećen mesnim borcima-dobrovoljcima, učesnicima Prvog svetskog rata stradalim 1916. na Dobrudži i 1918. godine na Solunskom frontu. Podignut je 1921. godine u centru sela, u manjem parku pored crkvene porte, gde se i danas nalazi.

U oblikovnom smislu spomenik podseća na nadgrobnu stelu, a po formi je sličan mermernim spomenicima koji su podizani širom Srbije još od druge polovine 19. veka. Pravougaonog je oblika, sa širokom kvadratnom osnovom i piramidalnim završetkom koji nadvisuje betonski krst.

Telo spomenika se sastoji od dva segmenta različitih geometrijskih formi. Na sve četiri strane postoje pravougaona udubljenja u vidu niše, u kojima se nalaze uklesani stihovi, mermerne ploče sa imenima poginulih boraca, ploča sa nacionalnim grbom i dve niše gde su u plitkoj malterskoj plastici izvedene aplikacije krsta sa četiri ocila, bridovima okrenutih ka vertikalnoj gredi krsta.

Nakon izrade projektne dokumentacije i procedure javnih nabavki, stekli su se uslovi za realizaciju projekta kojim je predviđena kompletna obnova spomenika, uključujući i parterno uređenje sa podnim osvetljenjem. Građevinski radovi su započeti u februaru, a završeni aprila 2015. godine.

Obnova memorijala posvećenih srpskim borcima koji su učestvovali u Prvom svetskom ratu vrši se sa ciljem upućivanja pažnje javnosti na događaje od pre sto godina, koji su izuzetno bitni za srpski narod.

U skladu sa predviđenim ciklusom obeležavanja velikog jubileja, Zavod je pripremio dinamiku radova na obnovi i ostalih memorijala na području Srednjeg Banata, koji će se vršiti paralelno sredstvima Ministarstva Kulture i informisanja i Ministarstva rada i socijalne politike (sektora boračko-invalidske zaštite). Na taj način će se pitanje njihovog održavanja rešiti za duži vremenski period.

Branislav Milić, etnolog

Izvor: Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin