Austrougarska carica Marija Terezija je 23. aprila 1779. godine donela odluku o osnivanju Torontalske županije, jedne od 64 administrativne oblasti tadašnje Habsburške monarhije. Nova županija konstituisana je 13. jula, a Veliki Bečkerek je postao županijsko mesto i središte jednog od četiri sreza i 24 sela.
Iznad glavnog ulaza u Baroknu salu Gradske kuće sačuvan je stilizovani grb Torontalske županije. Grb je podeljen u pet polja, dva gornja i tri donja, koja su razdvojena vodoravnim zlatnim poljem sa inicijalima Josifa Drugog Habzburškog (׀׀.J.) i njegove majke Marije Terezije (M.T.). U gornjem levom polju prikazana je tvrđava sa habzburškom zastavom, a u gornjem desnom sunce – simbol vladara i simbol moći Županije. U donjem delu grba, dva polja sa srebrnim cvetovima razdvojena su površinom na kojoj je prikaz „roga izobilja“, koji ukazuje na bogatstvo Županije.
Grb Županije iznad ulaza u Baroknu salu Gradske kuće
Monumentalni kameni grb Županije nalazio se i na zabatu zgrade pre njene rekonstrukcije i dogradnje, 1887. godine, kada je uklonjen i premešten u Županijski park. Uništen je 1944. godine prilikom oslobođenja grada u Drugom svetskom ratu. O njegovim dimenzijama svedoči jedna sačuvana fotografija iz tog perioda.
Upravo grb Županije sa opisanim simbolima uzet je kasnije kao osnova za amblem Zrenjanina, koji je imao funkciju grba grada u posleratnom periodu, od 1968. godine pa do 11. jula 2008. godine. Rad vajara Stevana Dukića bio je jednostavne strukture, oblika ovalnog štita sa zelenom pozadinom, sa simbolima reke (Begej) i mosta pri dnu štita. Poput grba županije, bio je podeljen na četiri unutrašnja polja i sadržavao iste simbole – kulu, sunce, srebrni cvet (po nekim tumačenjima “točak progresa”) i rog izobilja.
Simbol Zrenjanina, od 1968. do 2008. godine i kameni grb Županije sa zabata zgrade, u Županijskom parku
Interesantno je da se simbol vladara i moći Županije – sunce u ljudskom obliku – javlja ne samo kao motiv županijskog grba, već i na mnogim mestima unutar zgrade i na njenoj fasadi. Prisutno je iznad prozora na ulazima u kabinet gradonačelnika i kabinet predsednika Skupštine grada, u dekoraciji Barokne sale, na čeonoj fasadi levo i desno od balkona, iznad bočnih ulaza u zgradu, a posebno mesto zauzima na ulaznoj kapiji u Gradsku baštu iz Ulice Narodnog fronta.
Sunce u enterijeru zgrade
Sunce na ulaznoj kapiji Gradske bašte
Sunce na fasadi zgrade prema Trgu slobode
U narednoj priči: Svedok vremena
Prvi deo priče pročitajte OVDE; Drugi deo priče pročitajte OVDE; Treći deo priče pročitajte OVDE; Četvrti deo pročitajte OVDE; Peti deo priče pročitajte OVDE; Šesti deo priče pročitajte OVDE; Sedmi deo priče pročitajte OVDE; Osmi deo priče pročitajte OVDE; Deveti deo priče pročitajte OVDE; Deseti deo priče pročitajte OVDE
Izvor: zrenjanin.rs/Miodrag Grubački
