10 stvari koje niste znali o Aleksandru Sandiću

Aleksandar Sandić (1836-1908)

1. Aleksandar Sandić napisao je, odnosno preveo i priredio prvi udžbenik antičke istorije na srpskom jeziku, pod nazivom „Istorija sveta”.

2. U Aleji velikana u Karađorđevom parku 1971. godine postavljena je spomen-bista Aleksandru Sandiću. Rad akademskog vajara Stevana Dukića svečano je otkrio Tihomir Savić, ondašnji upravnik Narodnog muzeja Zrenjanin.

3. Sandić se školovao u Beču, kao stipendista fonda velikobečkerečkog narodnog dobrotvora Nestora Dimitrijevića. U Beču je 1860. godine štampana beseda u spomen Dimitrijevića koju je Sandić držao o njegovom parastosu u Uspenskoj crkvi.

4. Sandić je takođe držao posmrtno slovo na opelu Vuka Karadžića u Beču. Bio je Vukov lični prijatelj, sekretar i pristalica njegove reforme srpskog jezika i pravopisa.

5. Kao prosvetni radnik, Sandić je predavao srpski jezik i književnost u Karlovačkoj i Novosadskoj gimnaziji. Zabeleženo je da su se na njega žalili ne samo đaci, nego i kolege, ali je nastavio da radi u gimnaziji.

Bista Aleksandra Sandića u Aleji velikana Karađorđevog parka

6. Sandić je takođe bio član Odbora za zaštitu kulturno-istorijskih spomenika sa sedištem u Budimpešti, i u tom svojstvu radio je na očuvanju i prepisivanju značajnih knjiga i dokumenata iz fruškogorskih manastira. Ironijom sudbine, njegova rodna kuća u današnjem Zrenjaninu, koja je proglašena za spomenik kulture 1968. godine, decenijama propada i nalazi se u lošem stanju. Ona predstavlja jedinstven i retko očuvan primer panonske arhitekture s kraja XVIII veka.

Sandićeva kuća na Karađorđevom trgu u Zrenjaninu (foto: Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin)

7. Sandićeva pisana zaostavština (legat) danas se čuva u Rukopisnom odeljenju Biblioteke Matice srpske.

8. Sandić je napisao veliki broj beseda i prigodnih pesama, uglavnom posvećenih verskim praznicima ili istaknutim ličnostima iz oblasti kulture i politike.

9. Učestvovao je u donošenju takozvanog Bečkereckog programa 1869. godine u svom rodnom gradu, koji je narednih decenija bio osnovna politička platforma srpskog nacionalnog pokreta u Južnoj Ugarskoj.

10. Aleksandar Sandić sahranjen je u Novom Sadu na Almaškom groblju i njegovo grobno mesto (I/05-053) nalazi se pod zaštitom.

Opširnije o Aleksandru Sandiću pročitajte OVDE

Izvor: Portal Zrikipedija