Grad Zrenjanin obeležava danas sto četvrtu godišnjicu od oslobođenja grada u Prvom svetskom ratu, a Dan oslobođenja ujedno je i Praznik grada Zrenjanina. Uz odavanje počasti herojima, učesnicima rata i oslobodiocima, organizuje se i prigodan kulturno-umetnički program. Položeno je cveće na sva spomen-obeležja posvećena ličnostima i događajima iz Prvog svetskog rata, na Trgu slobode organizovana je centralna proslava, upriličena je promocija vredne publikacije “Zapisnici Srpskog narodnog odbora u Velikom Bečkereku 1918”, u izdanju Muzeja Vojvodine i Istorijskog arhiva grada Zrenjanina, a u 19 časova, u Kulturnom centru Zrenjanina, biće izvedena pozorišna predstava “Slavne srpske vojvode”, u izvođenju glumaca Narodnog pozorišta iz Beograda. Juče je, u Salonu Narodnog muzeja, premijerno prikazan dokumentarni film “Pohod brigadira Ristića”, rađen u produkciji RTS, Istorijskog arhiva grada Zrenjanina, Narodnog muzeja i Zrenjaninske gimnazije.
Na Trgu slobode je, osim polaganja venaca od strane više delegacija, služen i pomen oslobodiocima, glumac Milan Kočalović govorio je stihove pesme “Otadžbina” Đure Jakšića, dok je Gradski dečji hor Kulturnog centra Zrenjanina, pod upravom Senke Milisavljević, otpevao kompoziciju “Ovo je Srbija”. Pomen oslobodiocima služili su sveštenici hrama Svetog Arhangela Mihaila u Zrenjaninu.
U ime Grada Zrenjanina venac na spomenik kralju Petru položili su gradonačelnik Simo Salapura, zamenik gradonačelnika Saša Santovac i predsednik Skupštine grada Čedomir Janjić. Vence su položili i predstavnici Srednjebanatskog upravnog okruga, Banatske brigade i granizona Vojske Srbije u Zrenjaninu, Saveza udruženja potomaka ratnika Srbije 1912-1920, Udruženja ratnih dobrovoljaca 1912-1918, njihovih potomaka i poštovalaca, Odbora za obnovu spomenika kralju Petru Prvom Karađorđeviću, Organizacije “Svetosavlje”, Udruženja “Petrovgrad”, Udruženja članova i prijatelja Matice Srpske i Srpskog državotvornog pokreta “Svetozar Miletić”, kao i predstavnici gradskih odbora Srpske napredne stranke i Nove demokratske stranke Srbije.
U toku prepodneva položeni su venci na spomen-kosturnicu srpskim i ruskim ratnicima na Gradnuličkom groblju, na spomen-ploču posvećenu pukovniku Dragutinu Ristiću – brigadiru, komandantu Drugog pešadijskog puka “Knjaz Mihajlo”, poznatog kao “Gvozdeni puk”, vojne jedinice srpske vojske koja je 17. novembra 1918. godine oslobodila tadašnji Veliki Bečkerek, zatim na spomen-bistu Vojvodi Bojoviću i na spomen-ploču posvećenu srpskim dobrovoljcima iz Prvog svetskog rata, pored glavnog ulaza u hram Uspenja Presvete Bogorodice. U ime Grada Zrenjanina, venac su na spomen-kosturnicu na Gradnuličkom groblju položili član Gradskog veća Radovan Višekruna, odbornik Skupštine grada i predsednik Saveta MZ “Gradnulica” Siniša Vukić i direktorka Centra za socijalni rad Olivera Lisica. Na spomen-ploču brigadiru Ristiću venac su položili pomoćnica gradonačelnika Marija Damjanović, zamenik načelnika Gradske uprave Miloš Korolija i načelnica Odeljenja društvenih delatnosti Jelena Dragić.
Poštu Vojvodi Petru Bojoviću, ispred spomen-biste na Žitnom trgu, odali su pomoćnici gradonačelnika Snežana Vučurević, Dragica Ilić i Rajko Kapelan, dok su u porti Uspenskog hrama venac na spomen-ploču položili načelnik Gradske uprave Nenad Domjeskov i odbornica Skupštine grada Branka Vlaisavljević.
Obraćajući se prisutnima na Trgu slobode, gradonačelnik je podsetio da su poslednji dan oktobra i dani u novembru prilika da se podsetimo tri važna datuma, koja su u vezi sa okončanjem Prvog svetskog rata na ovim prostorima. Današnjem danu prethodilo je obeležavanje Dana osnivanja Srpskog narodnog odbora, a potom i Dana primirja, 11. novembra.
“Taj period naše slavne istorije usledio je nakon četiri godine ratnih stradanja, golgote srpskog naroda i države, i uzdizanja iz pepela, sve do blistave vojničke pobede i ostvarenja vekovnog sna srpskog naroda severno od Dunava o prisajedinjenju Matici Srbiji. S ponosom, divljenjem i pijetetom klanjamo se danas senima naših slavnih predaka i sećamo se njihovih ratnih podviga i herojskih dela. Počast odajemo našim sugrađanima koji su, nakon mobilisanja u austrougarsku vojsku, masovno prelazili na stranu svojih sunarodnika. Boreći se na istočnom, potom i na Solunskom frontu, vratili su se u Veliki Bečkerek časno, uzdignuta čela i sačuvana obraza, kao pobednici i kao junaci. Mnogi od njih, nažalost, nisu više nikada videli svoje najrođenije. Ostali su na večnim stražama, da nemo svedoče o krvavo stečenoj slobodi, skupo plaćenoj hiljadama života”, rekao je gradonačelnik.
Dodao je da danas odajemo i počast ratnicima Drugog pešadijskog puka – Gvozdenog puka “Knjaz Mihajlo”, predvođenim pukovnikom Dragutinom Ristićem. Čuveni puk brigadira Ristića, deo Prve armije vojvode Bojovića, slavno ime nije dobio ni od kralja, ni od srpske Vrhovne komande već, sasvim spontano, od samih srpskih vojnika drugih pukova, a zbog izuzetne hrabrosti i velikih ratničkih podviga na bojnom polju krvavog Balkana. Citirao je književnika Egona Kiša, koji je o herojstvu srpskog naroda rekao “Tek u Srbiji 1914. godine shvatio sam da je ljubav prema slobodi malih naroda jača sila od nasilja velikih i moćnih. Tek ovde sam shvatio Šatobrijana da neumitna sila-volje savlađuje sve, a da je slabost sile u tome što veruje samo u silu“.
Gradonačelnik Salapura istakao je da, u spomen svima koji su ugradili svoje živote u temelje srpske države, sećanje na njih čuvamo danas kroz investicije, kroz nova radna mesta, kroz unapređenje infrastrukture, razvoj društvenih i međunacionalnih odnosa, kroz obrazovanje, kulturu i sport. Kazao je i da uspomene negujemo i obnavljanjem spomenika, obeležavanjem godišnjica i važnih datuma, publikovanjem dokumenata i kulturnih sadržaja, posvećenih događajima i ličnostima iz perioda Velikog rata. Podsetio je i da se svečanosti koju organizuje Grad Zrenjanin pridružuje i Banatska brigada Vojske Srbije, koja 17. novembar slavi kao dan jedinice i u krugu zrenjaninskog garnizona takođe organizuje prigodan program.
U ime Grada Zrenjanina, na promociji knjige “Zapisnici Srpskog narodnog odbora u Velikom Bečkereku 1918”, u prepunoj Baroknoj sali Gradske kuće, govorio je predsednik Skupštine grada Čedomir Janjić, ukazavši na značaj i vrednost jedne ovakve publikacije.
“Radi se o zaista vrednom materijalu, koji ne samo što faktografski pobrojava događaje u prelomnim danima burnih istorijskih promena u našem gradu, već na poseban način odslikava i atmosferu tog vremena i visoku moralnu i nacionalnu svest ljudi koji su učestvovali u radu odbora. Posebno je zanimljivo kako su okončavane sednice u prvim danima nakon oslobođenja. Srpski narodni odbor tada već predstavlja vlast u gradu, sednicama predsedava dr Slavko Županski, a niz predloga se usvaja uz poklič “Živeo”. Pojedinim sednicama prisustvuje masa sugrađana. Jednim zapisnikom, od 26. novembra, čak se konstatuje sledeće: “Prisutnih je bilo – koje muških, koje ženskih – preko jedne hiljade, te stoga nije bilo moguće imena popisati”. Zapisnici predočavaju i naredne korake Srpskog narodnog odbora, koji prevazilaze lokalne okvire i ukazuju na slanje poslanika iz Velikog Bečkereka na Veliku Narodnu Skupštinu, na kojoj su iskazane težnje Srba iz Vojvodine o priključenju Kraljevini Srbiji. Priloženo je u ovoj knjizi i 26 drugih dokumenata o radu Odbora, koji takođe snažno svedoče o atmosferi i zbivanjima u gradu, u prvim danima po oslobođenju. Sve to predstavlja dragoceno štivo – i za naše sugrađane koji žele da se bolje upoznaju s tim slavnim danima i događajima u istoriji grada, i za istoričare koji će se dalje baviti ovim temama”, rekao je Janjić, povodom izlaska publikacije, publikovane u okviru edicije “Prisajedinjenje 1918”.
Izvor: Grad Zrenjanin
.gif)
.gif)
