Promocija knjige Vesne Majstorović – „Secesija u arhitekturi Zrenjanina”

Knjiga istoričarke umetnosti Vesne Majstorović, „Secesija u arhitekturi Zrenjanina”, predstavljena je danas u Baroknoj sali Gradske kuće.

Autorsko delo Vesne Majstorović vredno je čitanja ne samo u stručnim krugovima, već i među širom čitalačkom publikom, onom koju zanima istorija našeg grada.

Autorka je ovom prilikom istakla da su u knjizi predstavljena 22 objekta u Zrenjaninu koji su u periodu od kraja 19. veka, do početka Prvog svetskog rata, sagrađeni u stilu secesije.

-Bitno je reći, da smo na osnovu višegodišnjih istraživanja došli do saznanja da su tokom radova podjednako bili zastupljeni graditelji iz naše sredine, ali i školovane arhitekte iz Budimpešte, Praga i Temišvara – istakla je Majstorović.

U okviru promocije, prisutnima su se obratili i pomoćnica gradonačelnika Zrenjanina Željka Milošević, direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin, Milan Kovačević, i istoričar umetnosti, konzervator Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika, Dejan Radovanović.

Novi pravac u umetnosti – secesija (ar nuvo) pojavlјuje se u Zrenjaninu već krajem XIX veka, u periodu kada se i u drugim razvijenijim evropskim centrima započinje sa izgradnjom jedinstvenih i sveobuhvatnih umetničkih dela, koja je u arhitekturi trebalo da označi raskid sa do tada važećim neostilovima akademizma, zalažući se za slobodu individualnog stvaralaštva.

Najveći broj zrenjaninskih secesijskih građevina nastao je u vreme intenzivnog privrednog uspona i vrlo žive graditelјske aktivnosti koje se posebno ubrzavaju pred sam početak Prvog svetskog rata. O tome svedoči veliki broj zahteva građana nadležnim gradskim vlastima za dobijanje građevinske dozvole, da na još uvek ponekom slobodnom placu ili na mestu već dotrajale kuće užeg i šireg centra grada, sagrade svoju novu ili modernizuju već postojeću staru, stambenu ili stambeno-poslovnu zgradu.

Pored stambenih kuća, palata i vila, secesijski stil u Zrenjaninu prihvataju i državne institucije kroz projekte svojih javnih zdanja, kao i crkva. Grade se dve državne osnovne škole, biskupski ordinarijat, čelični „Veliki most“ preko Begeja, kao i fotografski atelјe, zdravstvena ustanova – sanatorijum, robna kuća nameštaja, dečiji vaspitni zavod i novčani zavod. Secesija se, uglavnom, kod svih ovih objekata izražavala u dekorativnim fasadnim ukrasima, geometrijskog i vegetabilnog porekla, ponekad sa figurama i maskama ili u kombinaciji sa elementima prolazećih neostilova. Primenjuju se novi građevinski materijali za ukrašavanje fasada i enterijera: fasadna cigla, staklo, čelik, kao i keramičke pločice i liveno gvožđe.

Knjiga, koja je objavljena još krajem prošle godine, izdata je uz podršku Ministarstva kulture i informisanja Vlade Republike Srbije i grada Zrenjanina.

Piše: Tivadar Borbelj